حمید مومند چی کسی بود؟

حمید مومند

در مورد پدر یا پسرش هیچ منبع اطلاعاتی موثقی در دست نیست ، اما یکی از مشهورترین نویسندگان ، محمد آصف صمیم ، پدر خود را عبدالحق نامیده است.

تاریخ دقیق تولد وی مشخص نیست ، اما تصور می شود که وی در پایان قرن یازدهم هجری به دنیا آمده باشد.

دانشمندان ادبیات پشتو به دلیل اشاره به برخی وقایع تاریخی در دیوان وی ، تاریخ تولد وی را در تحلیل خود نشان داده اند. پروفسور حبیبی می گوید که وی در سال ۱۱۰۰ هجری به دنیا آمد ، همین نظر راشتین صاحب و الفت صاحب تأیید کردند . با این حال ، بنوا صاحب ۱۰۷۵ هجری قمری را نشان داده است ، در حالی که دکتر انورالحق ۱۰۷۵-۱۰۸۰ را در دارو مرجان نشان داده است. حمش خلیلدر جلد اول گنج گمشده ، تاریخ تولد حمید بابا ۱۰۸۳ هجری قمری شماره گذاری شده بود ، اما به نظر می رسد که در زمان حکومت اورنگ زیب ، شعر او در جریان بود. به قول معروف:

با این حال ، وی همچنین در آیه ای به مرگ اورنگ زیب علمگیر ۱۱۱۸-۱۰۶۸ اشاره کرد.

خه به شور نه وي د هند په ميخانه کې      چې اورنگ څخه د حکم جام نسکور شو

هرکسی که در حال حاضر تبحر در شعر خواندن داشته باشد ، که موضوعات مهم اجتماعی و سیاسی شعر او را در بر می گیرد ، در نیمه راه زندگی خود قرار خواهد گرفت یا به بلوغ زندگی خود رسیده است. ما می توانیم تاریخ را از ۱۰۸۰ هجری قمری بر اساس شواهد داخلی دیوان تخمین بزنیم.
بسیاری از دانشمندان ، نویسندگان و محققان در مورد بابا اتفاق نظر دارند و می گویند که او مهماند است ، اما قبیله او مشوخل است که یکی از پایهای مهمند به حساب می آید. به قول معروف:

د مومندو جوهر خانې لره دې راشي                که څوک غواړي ښه لعلونه يمني

از دیوان حمید بابا و سایر آثار مشخص می شود که عبدالحمید علوم مشهور زمان خود را فراگرفته بود و در زمان خود کاندیدای ملا عبدالحمید بود. آخوند بودن وی را می توان در پایان نسخه های خطی برخی از آثار وی مشاهده کرد.

فارسی ، عربی و هندی را بفهمید. محققان و نویسندگان داخلی و خارجی درباره مرگ و مقبره حمید بابا نیز معتقد بودند که حمید مومند تا سال ۱۱۴۵ هجری قمری (۱۳۳۸ هجری مطابق ۱۹۹۵ م) یا به زبان بلومهورت زنده است. در همان سال درگذشت. اما ، با ظهور شریعت الاسلام حمید بابا ، این گروه از هم پاشید و زندگی آن تا سال ۱۱۴۸ اطمینان یافت. وی ممکن است تا سال ۱۱۵۰ زندگی کرده باشد و تاریخ دقیق مرگ وی مشخص نیست ، اما مشخص است که مقبره وی در مقبره بزرگ مشوگر است که در ضلع جنوبی رودخانه در کنار روستا قرار دارد.

تولد

صحبت درباره زندگی حمید بابا کمی دشوار است زیرا تمام تاریخ ادبیات ، شناسنامه ها و دیگر آثار مشابه حاوی جملات ضد و نقیضی در مورد زندگی و خانواده او است. محققان ادبیات پشتو به دلیل برخی وقایع تاریخی در دیوان وی ، تاریخ تولد وی را به روش خاص خود مورد تجزیه و تحلیل قرار داده اند. استاد عبدالحی حبیبی در تمام آثار خود تاریخ تولد حمید را 1100 هجری قمری نشان داده است.

پروفسور صدیق الله رشتین تاریخ تولد وی را در مورد نسخه چاپی حمید دیوان منتشر شده توسط انجمن پشتو (1057 ق) نشان داده است. همچنین خزانه داری دوره حامیش خلیل در جلد اول تاریخ تولد حمید (1083 ق) را نشان می دهد.

در مورد دکتر وارول حق درمرجان ، این تاریخ به صورت (1075 - 1080 هجری قمری) نشان داده شده است. اما در جلد پنجم دائرlopالمعارف آریانا ، قبل از تولد حمید (1100 ه. ق) نشان داده شده است.

اکنون که نظرات مورخان ادبیات پشتو در مورد روز تولد حمید را بدست آورده ایم ، به دیوان وی می رویم و وقایع را بررسی می کنیم تا از سال تولد وی مطلع شویم. در آن زمان شعر او کاملاً در جریان بود.

با صدای بلند زیر تخت پادشاه دوراننگ افتادم.

موضوع فوق العاده عالی به نظر می رسد. وی همچنین به مرگ اورنگ زیب آلمگیر (1068-118 هجری قمری) اشاره کرد: این سال مرگ اورنگ زیب است (1118 ه. ق). در این زمان وینا ناوایا چند سال دارد؟ باید بگوییم که بیش از سی سال گذشته است ، بنابراین تخمین زده می شود که تاریخ تولد حمید را با توجه به شواهد داخلی دیوان وی ، می توان به سال 1080 هجری قمری جستجو کرد. طاتوبی: همانطور که در مورد تولد حمید بابا با محققان اختلافاتی وجود داشت ، آیه حمید زیر نیز وجود دارد: مشوخیل را یک دهکده می نامند ، اما مستشرقان نمی دانستند که این شاعر بزرگ ادبیات کلاسیک پشتو متولد شده و در روستای مشوکگر ، در هشت مایلی جنوب پیشاور ، در حوالی باندا بری زندگی می کند. این فاصله سه مایل است. این دهکده در بزرگراه بین کهات و پیشاور واقع شده است.

بر روی جلد نسخه چاپی حمید نرنگ عشق که در مصطفی پرس ، پیشاور در سال 1284 هجری قمری منتشر شده است ، به شرح زیر نوشته شده است: در پایان گفته می شود که حمید ساکن مشوگر بود. قبیله: اگر مستشرقان و دیگر دانشمندان پشتون در مورد قبیله حمید کاری انجام داده اند ، پس حمید آن را بر اساس محل تولد و برخی دلایل خارجی به قام مهمند نشان داده است. در بسیاری از نسخه های دیوان حمید ، اگر محققی دلیل داخلی قومیت او را بررسی کند.

تحصیلات:

مطالعه دیوان حامد بابا و سایر آثار نشان می دهد که حامد علوم سنتی زمان خود را مطالعه می کرد ، در علوم دینی و شرعی تبحر کافی داشت و در علوم ادبی نیز تبحر داشت. وجود غزل ماسلین پشتو-هندی و برخی کلمات هندی در دیوان وی گواه خوبی بر این امر است. مطالعه آثار وی نشان می دهد که حمید علاوه بر ادبیات پشتو ، مطالعه عمیقی درباره ادبیات فارسی داشته و در ادبیات این زبان نیز تبحر داشته است. برخی از محققان بر این باورند که حمید ملا مدرسه ای بوده و علوم عامه را به دانشجویان تعلیم می داده است.مورد حمایت از این ادعا از نوشته های پایانی برخی از نسخه های خطی وی نیز مشهود است. در پایان آن آمده است: "مرگ نیرنگ ایشق توسط نویسنده مولوی عبدالحمید پیشاوری". مرگ و حرم: بسیاری از دانشمندان به طور سنتی تاریخ درگذشت حمید را 1145 هجری قمری ذکر کرده اند ، اما وی با شواهد قاطع حمید در شریعت اسلام شکست خورد. مسلماً باید توجه داشت که قطعیت زندگی حمید تا سال 1148 هجری قمری سنتی نیست و چای آن را روایت نکرده است.